Wstęp: Rokowanie u pacjentek z nieresekcyjnym rakiem odbytnicy jest złe. W niektórych przypadkach miejscowo zaawansowanych guzów naciekających narząd rodny (T4) rozszerzone zabiegi operacyjne mogą być podjęte z intencją radykalności. Skojarzenie chirurgii z radio- i chemioterapią prowadzi do poprawy kontroli miejscowej i przeżyć długoterminowych. Celem pracy była ocena odległych wyników onkologicznych skojarzonego radykalnego leczenia z zaoszczędzeniem zwieraczy u kobiet z rakiem odbytnicy naciekającym narząd rodny. Materiał i metody: Retrospektywą analizą objęto kolejnych 21 kobiet poddanych w latach 1997-2003 przedniej resekcji R0 odbytnicy i narządu rodnego w jednym bloku tkankowym skojarzonej z radiochemioterapią. Obliczono odsetki bezobjawowych przeżyć dwuletnich i ustalono ich korelację z wiekiem pacjentek, stopniem zróżnicowania histologicznego guza, obecnością przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych, śródoperacyjną utratą krwi oraz wielkością dystalnych i radialnych marginesów resekcji. Wyniki: Odsetki przeżyć były znamiennie wyższe (p<0,05) u pacjentek po resekcjach z mikroskopowo wolnym od infiltracji nowotworowej marginesem dystalnym nie mniejszym niż 1 cm i radialnym co najmniej 2 mm (80,0 vs 27,3% i 71,4 vs 14,3%). Obecność przerzutów węzłowych także istotnie wpływała na pogorszenie rokowania (85,7 vs 35,7%). Wiek poniżej 60 lat, wysoki lub średni stopień dojrzałości guza oraz utrata krwi poniżej 1 l były związane z wyższymi odsetkami przeżyć, lecz bez statystycznej znamienności (66,7 vs 41,8%, 55,6 vs 55,0% i 75,0 vs 47,1%). Wnioski: Rozszerzone zabiegi operacyjne skojarzone z radiochemioterapią mogą poprawić wyniki odległe radykalnego leczenia raka odbytnicy T4 naciekającego narząd rodny. Skuteczna kontrola miejscowa osiągnięta dzięki adekwatnym marginesom resekcji jest wraz z brakiem przerzutów w węzłach chłonnych czynnikiem istotnie zwiększającym odsetki przeżyć długoterminowych.