Zakażenie HPV jest najczęstszą chorobą przenoszoną drogą płciową. Rocznie rozpoznaje się około 5 500 000 nowych zakażeń. Spośród 100 typów wirusów HPV 40 określa się mianem genitalnych z uwagi na ich preferencyjne występowanie w nabłonku okolic sromu, pochwy, szyjki macicy, penisa i okolicy anogenitalnej. Przetrwałe zakażenie wywołane przez typy 16., 18., 31., 33., 35., 39., 45., 51., 52., 56., 58., 59. wiąże się z wysokim ryzykiem rozwoju raka, przy czym typ 16. jest wykrywany w 50-55% przypadków inwazyjnego raka szyjki macicy. Pewne rozpoznanie zakażenia HPV w każdym stadium cyklu życiowego wirusa zapewniają molekularne metody wirusologiczne, a oznaczenie DNA HPV nabiera znaczenia jako procedura uzupełniająca badanie cytologiczne. Obiecujące możliwości diagnostyczne rozpoznania przetrwałego zakażenia HPV niesie ze sobą test oparty na wykrywaniu aktywnych onkogenów E6 i E7 wirusów HPV poprzez analizę transkryptów mRNA. Pozwala on określić nie tylko obecność, ale również aktywność wirusa, w tym rozpoczęcie transkrypcji, czyli najwcześniejszy etap karcinogenezy. Ma zastosowanie również wśród kobiet zakażonych typami wirusów HPV nienależącymi do grupy wysokoonkogennych. Przeważająca większość przypadków raka sromu, pochwy oraz odbytu związana jest z zakażeniem wirusem HPV. Częstość występowania nowotworów okolicy płciowo-odbytniczej znacząco zwiększyła się w ostatnich latach. Z uwagi na stały wzrost liczby zakażeń HPV należy w przyszłości spodziewać się diagnozowania większej liczby przypadków raków okolicy anogenitalnej i ich zmian prekursorowych. Dlatego też obecne badania epidemiologiczne koncentrują się na włączeniu testowania HPV (DNA HPV, mRNA HPV oraz genów wczesnych HPV) do programu masowych badań skryningowych raka szyjki macicy.